سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) وضعیتی هست که در اون تخمدان‌ ها مقدار غیر طبیعی آندروژن‌ ها یا هورمون‌های جنسی مردانه رو تولید می‌کنند.

در شرایط طبیعی این هورمون ها در بدن خانم ها به مقدار کم وجود دارن.

کیست‌های کوچیک پر از مایع حاوی تخمک‌های نابالغ که فولیکول ها هستن از مشخصه‌های این مشکل ان. در چنین شرایطی فولیکول‌ها نمیتونن به طور منظم تخمک‌ آزاد کنند.

مقاله مرتبط: رژیم پروتئین بالا (رژیم غذایی پر پروتئین) چیست؟

علت ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک

علت دقیق این سندرم مشخص نیست اما یک سری عوامل هستن که میتونن در این بیماری نقش داشته باشن:

۱)مقاومت به انسولین: انسولین هورمونی هست که توسط پانکراس ساخته میشه. این هورمون به سلول‌ها اجازه میده تا از قند که منبع انرژی اصلی بدن هست، استفاده کنن. اگر سلول‌ها نسبت به عملکرد انسولین مقاوم بشن، سطح قند خون می‌تونه افزایش پیدا کنه. این وضعیت باعث میشه بدن انسولین بیشتری بسازه تا سطح قند خون رو پایین بیاره.

همچنین انسولین بیش از حد می‌تونه باعث بشه بدن مقدار زیادی هورمون مردانه آندروژن بسازه. در این شرایط ممکنه در تخمک‌گذاری، مشکل ایجاد بشه.

۲)التهاب: تحقیقات نشون میده که افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای نوعی التهاب طولانی‌ مدت و خفیف هستن که باعث تولید آندروژن در تخمدان‌های پلی کیستیک میشه. این وضعیت میتونه منجر به بروز مشکلات قلبی و عروقی بشه.

۳)وراثت: تحقیقات نشون میده که ژن‌های خاصی ممکن هست با این سندرم ارتباط داشته باشن. داشتن سابقه خانوادگی PCOS ممکن هست در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشه.

۴)آندروژن اضافی: در صورت ابتلا به PCOS، ممکنه تخمدان ها سطح بالایی از آندروژن تولید کنن. آندروژن بیش از حد در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کنه. آندروژن اضافی همچنین می‌تونه منجر به هیرسوتیسم( پرمویی) و آکنه بشه.

 

علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک

همه خانم های مبتلا به PCOS علائم یکسانی ندارن.

برای تشخیص PCOS باید دو علامت از سه علائمی که در پایین گفته میشه رو داشته باشی:

۱)اختلال تخمک گذاری ( پریودهای نامرتب)

۲)سطح تستوسترون بالا

۳)شکل تخمدان در سونوگرافی ( تخمدان‌های پلی کیستیک).

خونریزی بسیار کم، بسیار زیاد یا غیرقابل پیش‌بینی در طول چرخۀ عادت ماهانه، لکه‌های تیره یا زائده‌های پوستی، کم‌پشت شدن موی شقیقه‌ها، آپنۀ خواب ازعلامت های دیگه این سندروم هستن. علائم و نشانه‌های سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولاً در افراد چاق، شدیدتر هست.

 

درمان سندرم پلی کیستیک به چه صورتی هست؟

در درمان PCOS معمولاً تغییرات سبک زندگی مثل کاهش وزن، تغذیه و ورزش، نقش بسیار مهمی داره. کاهش 5 تا 10 درصد از وزن بدن می‌تونه به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود علائم PCOS کمک کنه. در ضمن کاهش وزن، خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی رو کاهش می‌ده.

اما اگر وزن نرمالی داری کاهش بافت چربی احتمالا می‌تونه به بهبود وضعیتت کمک کنه.

 

رژیم غذایی مناسب در تخمدان پلی کیستیک

۱)کربوهیدرات‌های با کیفیت و فیبر بالا

خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در مقایسه با زنانی که PCOS ندارن، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستن.

مثل رژیم غذایی افراد دیابتی، برای خانم های مبتلا به PCOS مصرف کربوهیدرات‌ها با فیبر بالا و با کیفیت بسیار مهمه. این کار باعث میشه قند خونت در محدوده ثابتی حفظ بشه.

چند نمونه غذای پر فیبر که میتونی توی رژیم روزانه ات بگنجونی:

غلات کامل مثل بلغور جو دوسر، برنج قهوه ای و کینوا.

سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم پیچ و کلم سبز

سبزیجات غیر نشاسته ای مانند بروکلی، لوبیا سبز و بادمجان

 لوبیا و عدس و سایر حبوبات

 بادام ها

 انواع توت ها

 منابع پروتئین بدون چربی مانند مرغ کم چرب و ماهی فیبر ندارن اما یک گزینه غذایی بسیار سیرکننده و مغذی برای افراد مبتلا به PCOS هستن.

 

۲)غذاهایی که به کاهش التهاب کمک می کنن.

چند نمونه از این غذاها عبارتند از:

کلم پیچ

 اسفناج

 بادام و گردو

 روغن زیتون

 میوه ها، مثل زغال اخته و توت فرنگی

 ماهی های چرب سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مثل سالمون و ساردین

 

چه غذاهایی بهتره در pco محدود بشن؟

کربوهیدرات های تصفیه شده باعث التهاب میشن و مقاومت به انسولین رو تشدید می کنن و باید از مصرف آنها اجتناب بشه یا خیلی محدود بشه. این غذاهای بسیار فرآوری شده شامل موارد زیر هستن:

نان های سفید

کلوچه ها

شیرینی های صبحانه

دسرهای شیرین

و هر چیزی که با آرد سفید درست بشه!

هم‌چنین نودل های پاستا دارای کربوهیدرات زیاد و فیبر کم هستن.

شکر هم یک کربوهیدراته و باید در رژیم PCOS محدود بشه.

حواست باشه که موقع خوندن برچسب های مواد غذایی، حتماً دنبال نام های مختلف قند باشی؛ مثل:

ساکارز

شربت ذرت با فروکتوز بالا

دکستروز

نتیجه گیری

در آخر هم سعی کن مصرف نوشیدنی هایی مثل نوشابه و آبمیوه هارو که سرشار از قند هستن و همچنین غذاهای التهاب زا مثل سیب زمینی سرخ شده، مارگارین و گوشت قرمز یا فرآوری شده رو کاهش بدی.